รายละเอียดข้อมูลวิจัย

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัญหา อุปสรรค สาเหตุรากเหง้าของปัญหา และหาแนวทางการแก้ไขปัญหาการประสานงาน  เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาใช้ประโยชน์ในการพัฒนารูปแบบการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  สำหรับนักศึกษาพยาบาล  ซึ่งรูปแบบที่ได้จะมีลักษณะเป็นรูปแบบการประสานงานแบบมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน  หมายถึงการที่ผู้บริหารเปิดโอกาสให้ผู้ปฏิบิตงานมีส่วนร่วมในการบริหารงาน โดยการค้นหาปัญหา อุปสรรค สาเหตุรากเหง้าของปัญหา จากนั้นร่วมกันกำหนดปัญหาที่สำคัญ และต้องแก้ไขเป็นอันดับแรก  แล้วร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหานั้น  นอกจากนี้ยังมีส่วนร่วมในทุกระยะ คือ  ระยะก่อน  ระหว่าง  และหลังการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  โดยใช้กรอบแนวคิดทฤษฎีการบริหารงานของกูลิค และเออร์วิค (Luther Gulick and Lyndall Urwich, 1973) และการบริหารงานแบบมีส่วนร่วม  ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง คือ บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ เป็นกลุ่มตัวอย่างที่เลือกแบบเจาะจง จากฝ่ายการศึกษา คือ ผู้บริหารและผู้ปฏิบัติจากวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุดรธานี  ที่มีประสบการณ์การทำงานไม่น้อยกว่า 5 ปี จำนวน 14 คน  และฝ่ายบริการพยาบาล คือ ผู้บริหารและผู้ปฏิบัติจากโรงพยาบาลอุดรธานี ที่ผ่านการอบรมหลักสูตรครูคลินิก จำนวน 37 คน รวม 51 คน

            ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการประชุมเชิงปฏิบัติการ 2 ครั้ง  ครั้งที่ 1 การหาปัญหา อุปสรรค สาเหตุรากเหง้า  และการหาแนวทางการแก้ไขปัญหาการประสานงาน ผู้เข้าประชุม คือกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด เพื่อให้ได้ข้อมูลจากบุคคลที่มีความรู้ความสามารถด้านการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ และสามารถแสดงความคิดเห็นในเรื่องการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติได้อย่างครอบคลุม รวมทั้งเป็นการบริหารงานอย่างมีส่วนร่วม ส่วนการประชุมเชิงปฏิบัติการครั้งที่ 2   การพิจารณาร่างรูปแบบการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ ผู้เข้าประชุมคือ ผู้บริหารระดับสูง และระดับกลาง จากฝ่ายการศึกษ จำนวน 7 คน และผู้บริหารระดับสูงจากฝ่ายบริการพยาบาล จำนวน 15 คน รวม 22 คน  เพื่อให้ได้ข้อมูลในระดับการบริหาร ที่ต้องตัดสินใจในด้านนโยบายและแผน  ในการประชุมเชิงปฏิบัติการทั้งสองครั้ง  ผู้ศึกษาดำเนินการคละกลุ่มตัวอย่าง ทั้งฝ่ายการศึกษาและฝ่ายบริการพยาบาลเข้าด้วยกัน  ซึ่งกลุ่มตัวอย่างจะมีอิสระในการแสดงความคิดเห็นของตนเอง เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา  คือ การประชุมครั้งที่ 1 ใช้กระบวนการกลุ่มโนมินอล  และคำถามปลายเปิด  ส่วนการประชุมครั้งที่ 2 ใช้วิธีการสัมมนา  วิเคราะห์ข้อมูลและสร้างข้อสรุปด้วยวิธีการแบบอุปนัย โดยจำแนกตามความสัมพันธ์ของกลุ่มคำ ปรากฎผลศึกษาดังนี้

ผลการประชุมเชิงปฏิบัติการครั้งที่ 1  ปัญหา อุปสรรค สาเหตุรากเหง้า และแนวทางแก้ไขปัญหาการประสานงาน

1.      ระยะก่อนการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ พบส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประสานงาน 7 ด้าน คือ การวางแผน  การจัดองค์การ  การจัดบุคลากร  การอำนวยการ  การประสานงาน  การรายงาน  และการงบประมาณ  โดยการประสานงานมีความสำคัญมากที่สุด  รองลงมาคือการวางแผน และสำคัญน้อยที่สุด คือ การงบประมาณ

2.      ระยะระหว่างการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ พบส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประสานงาน 5 ด้าน คือ  การจัดองค์การ  การจัดบุคลากร  การดำนวยการ  การประสานงาน  และการงบประมาณ  โดยการจัดองค์การ และการจัดบุคลากร มีความสำคัญมากที่สุดใกล้เคียงกัน และสำคัญน้อยที่สุดคือ การงบประมาณ

3.      ระยะหลังการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  พบส่วนที่เกี่ยวข้องกับการประสานงาน 2 ด้าน คือ การอำนวยการ  และการรายงาน  ซึ่งพบว่า การอำนวยการมีความสำคัญมากกว่า

ผลการประชุมเชิงปฏิบัติการครั้งที่ 2  รูปแบบการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ

1.      ระยะก่อนการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  ฝ่ายการศึกษาและฝ่ายบริการพยาบาล ร่วมกันจัดองค์การ  โดยกำหนดโครงสร้างที่เอื้อต่อการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  ประกอบด้วยคณะกรรมการผสมจากทั้งสองฝ่าย  มีหลักกการคือ คณะกรรมการนี้ไม่เปลี่ยนแปลงโครงสร้าง อำนาจการบังคับบัญชาเดิมของทั้งสองฝ่าย  แต่เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพของการบริหารงาน  ระบุอำนาจ บทบาทหน้าที่ และความรับผิดชอบให้ชัดเจน และแจ้งผู้เกี่ยวข้องทราบ จัดประชุมร่วมกันในระดับบริหารของทั้งสองฝ่าย  ก่อนการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ 1 เดือน  เพื่อวิเคราะห์หาแนวทางที่สามารถปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด  และเป็นประโยชน์ต่อทั้งสองฝ่าย  รวมทั้งต่อนักศึกษา ร่วมกันพิจารณานโยบาย  วัตถุประสงค์  และการวงแผนการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติที่ฝ่ายการศึกษาได้ร่างขึ้น  วางแผนการประเมินผล  ปรับทัศนคติให้เห็นความสำคัญ และมีจุดมุ่งหมายเดียวกัน คือกำหนดสมรรถนะที่พึงประสงค์ของบัณฑิตพยาบาลศาสตร์  ร่วมกันพิจารณาจัดอัตรากำลังของทั้งสองฝ่าย ให้สอดคล้องกับหลักสูตร  รายวิชา  และจำนวนนักศึกษา  ร่วมกันพัฒนาบุคลากร ทั้งสองฝ่ายให้พร้อมต่อการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ มีความรุ้ความสามารถทั้งด้านวิชาการ ทักษะการปฏิบัติการพยาบาล และมีทัศนคติที่ดีต่อการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  ร่วมกันจัดให้มีระบบการนิเทศ และประเมินผลการปฏิบัติงานของบุคลากรทั้งสองฝ่าย  พร้อมทั้งเป็นการเปิดให้มีช่องทางการเสนอปัญหา  ความต้องการ  ข้อเสนอแนะ  ร่วมกันจัดให้มีระบบการประสานงานที่มีประสิทธิภาพ  และจัดให้มีระบบการประชาสัมพันธ์ที่มีประสิทธิภาพ  โดยมีหนังสือเกี่ยวกับการจัดประสบกาณ์ภาคปฏิบัติให้ผู้เกี่ยวข้องเซ็นรับทราบ ก่อนการฝึกประสบการณ์ภาคปฏิบัติ 2 สัปดาห์  ร่วมกันพิจารณาคู่มือการจัดประบการณ์ภาคปฏิบัติ ที่ฝ่ายการศึกษาจัดทำขึ้น  ซึ่งคู่มือควรมีลักษณะสั้นกระชับ ประกอบด้วยข้อมูลการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  รายนามและหมายเลขโทรศัพท์ของอาจารย์นิเทศ การปฐมนิเทศ  และการประเมินผล  และร่วมกันจัดให้มีระบบสารสนเทศของทั้งสองฝ่ายที่เกี่ยวกับการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติที่เป็นปัจจุบันเสมอ  ร่วมกันพิจารณาจัดสรรงบประมาณทรัพยากร วัสดุอุปกรณ์และสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ที่จำเป็น  และเอื้อต่อการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ

2.      ระยะระหว่างการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  ฝ่ายการศึกษาและฝ่ายบริการพยาบาลร่วมกันปฐมนิเทศนักศึกษา ผู้บริหารทั้งสองฝ่ายร่วมกันคิดตามความเหมาะสมของการจัดองค์การในการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  ส่งเสริมให้มีการทำงานเป็นทีม  โดยการเสริมสร้างสัมพันธภาพของทั้งสองฝ่าย  ได้แก่ จัดให้มีการประชุมร่วมกัน  การพัฒนาบุคลากรอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ  และการสันทนาการร่วมกัน จัดให้หัวหน้าหอผู้ป่วยทำหน้าที่นิเทศการปฏิบัติงานของอาจารย์นิเทศ  และอาจารย์พี่เลี้ยง  ส่งเสริมให้บุคลากรทั้งสองฝ่ายสามารถเป็นผู้ช่วยเหลือ สนับสนุนการเรียนรู้ของนักศึกษา ตลอดจนส่งเสริมให้นักศึกษามีทัศนคติที่ดีต่อวิชาชีพและต่อองค์กร จัดให้มีการประชุมในระดับบริหารทั้งสองฝ่าย  หลังการประชุมใหญ่ครั้งแรกประมาณ 6 เดือน และจัดให้มีการประชุมในระดับปฏิบัติการของทั้งสองฝ่ายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง  จัดให้มีการบันทึกการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติเป็นลายลักษณ์อักษร  และพิจารณาแจ้งผู้เกี่ยวข้องทราบ  และทั้งสองฝ่ายตรวจสอบทรัพยากร  วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ให้เอื้อต่อการประสานงานการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ

3.      ระยะหลังการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  จัดประชุมร่วมกันระหว่างผู้บริหารเพื่อประเมินผลการจัดประสบการณ์ภาคปฏิบัติ  และหาแนวทางในการปรับปรุงการศึกษาและการบริการพยาบาล  แจ้งผลการประเมินและแนวทางแก้ไขให้ผู้เกี่ยวข้องทราบเป็นลายลักษณ์อักษร  เพื่อดำเนินการแก้ไขปรับปรุงต่อไป